Dit wil ik ons allen graag op het hart drukken.

Levendood is een ernstige zaak.

Snel vergaan alle dingen.

Wees altijd wakker,

Nimmer onoplettend,

Nimmer achteloos.

 

In alle zenboeddhistische kloosters wordt aan het einde van de meditatiedag deze korte tekst gelezen. Het is geen gebed, geen avondwijding of zegening om veilig de nachtrust in te gaan. Het is een aansporing om wakker te blijven. Zelfs een dode vis heeft nog de ogen open. Zelfs in de nacht van ons leven wordt ons gevraagd waakzaam te blijven.

 

Deze woorden richten zich niet tot ons verstand, maar tot ons hart. Iemand iets op het hart drukken betekent met aandrang vragen dat hij de boodschap vierentwintig uur per etmaal meedraagt in zijn hart en er ook naar tracht te leven. Het gaat om een bepaalde levenshouding, die we met heel ons wezen ter harte moeten nemen.

 

De tekst klinkt, naar aloude zentraditie streng en vermanend en geeft ons van bij de aanvang een dreun van jewelste: levendood is een ernstige zaak! Daar moeten we het dan maar mee doen. Er staat niet leven en dood zijn ernstige zaken, want dat betekent helemaal iets anders. Dat zou impliceren dat zowel het leven als de dood elk op zichzelf au sérieux genomen moeten worden, maar dat ze van elkaar gescheiden kunnen gezien worden. Eerst is er het leven, daar moet je wat van maken, en dan komt de dood, daar moet je rekening mee houden.

 

Zo is het niet bedoeld. Levendood is één onlosmakelijk begrip. Leven is doodgaan en doodgaan is leven. Vorm is leegte, leegte is vorm. Zonder te leven bereik je de dood niet, zonder te sterven is het hier in dit ondermaanse geen leven. Het hoort er allemaal bij, al kan het verschrikkelijk zeer doen. In de ontmoeting ligt het afscheid, in het sterven ligt een nieuw begin van hoop. Alles kantelt weer, davert op zijn fundamenten, en we hebben alleen liefde en mededogen om ermee aan de slag te gaan. Aan de slag gaan betekent leven, zonder doodsangst. Everybody dies, but not everybody is living (Sioen).  Soms is de angst zo verlammend, dat hij ons belet te kiezen voor het leven.

 

Snel vergaan alle dingen. In een flits is het voorbij, de dood komt als een dief in de nacht. Wees dus waakzaam, want gij kent dag noch uur. (Matth. 25: 13). Houdt de lampen brandende. Blijf in leven. Verduister het licht van het Leven niet. Laat jouw unieke bron niet dichtslibben. Wees altijd wakker. Wachet auf ruft uns die Stimme staat er in Bachs cantate BWV 140:

 

Wachet auf," ruft uns die Stimme

…

…

Mitternacht heißt diese Stunde!

Sie rufen uns mit hellem Munde:

Wo seid ihr klugen Jungfrauen?

 

Word wakker, sta op, het is middernacht, hou u klaar, wijze maagden. Ook hier weer een avondlijke, nachtelijke aansporing.

 

Wees nimmer onoplettend, nimmer achteloos. Doe wat je doet, zeg wat je zegt met oplettendheid, blijf bij de les van je leven, laat de mensen, het geluk, laat de liefde en het leed in je leven niet voorbijgaan zonder er acht op te slaan, zonder er de volle aandacht en achtzaamheid aan te geven. Breek het geknakte riet niet dat wij allen zijn, maar koester het met liefdevolle aandacht.